Poczatki miasta Płocka
Wykopaliska archeologiczne wykazały, że w IX i X wieku na ustronnym i niezamieszkałym wówczas wzgórzu Tumskim znajdował się osrodek kultu pogańskiego. Odkryto tu slady ołtarza pogańskiego z głazów polnych z towarzyszącym mu ogromnym ociosanym słupem i ogniskami zniczów ofiarnych, slady magicznych praktyk czarów płodnosci i kultu zmarłych przodków. Stwierdzono też, że czynnosci, guslarza czarownika i funkcje kapłańskie pełnił kowal, któremu wysokie kwalifikacje w dziedzinie metalurgii zapewniły wysoką pozycje społeczną w srodowisku. Badania wykazały, że przed pojawieniem się grodu na Wzgórzu Tumskim czynnikiem wywołującym skupienie osadnicze była własnie obecnosć osrodka kultu pogańskiego. W czasach Mieszka I i Bolesława Chrobrego Mazowsze wchodziło w skład Państwa Polskiego jako jedna z najdawniejszych prowincji. Po chrzcie Polski osrodek kultu pogańskiego na Wzgórzu Tumskim został zniszczony, a w jego miejsce prawdopodobnie postał gród obwarowany wałem drewniano - ziemnym, od strony Wisły umocniony dodatkowo podwojną fosa. Uważa się, że własnie od owego "płotu" pochodzi nazwa miasta. Za najstarszą budowlę murowaną w Płocku należy uznać nieistniejący już na dziedzińcu opactwa, romański koscioł powstały w 2 poł. XI wieku w czasach panowania Władysława Hermana (dawniej błędnie interpretowany jako palatium z rotundą z czasów Chrobrego), który to kosciół przebudowano następnie w wieku XII oraz po raz trzeci u schyłku XII lub pocz. XIII w. W tym samym czasie co wymieniony kosciół powstała przed fasadą katedry budowla murowana z końca XI wieku wzniesiona pod pózniejszą romańską rotundą z apsydą od wschodu, która istniała w tym miejscu do schyłku XIII w[2].
Płock stolica państwa
W latach 1037-1047 Płock stał się głównym grodem państwa Miecława, który będąc czesnikiem króla Polski Mieszka II podczas reakcji pogańskiej ogłosił się niezależnym władcą i następnie zbuntował się przeciwko jego synowi Kazimierzowi Odnowicielowi. Państwo Miecława nie istniało długo, gdyż w 1047 roku Kazimierz Odnowiciel zwyciężył go w bitwie i przywrócił władzę Piastów nad Mazowszem. W 1075 za panowania Bolesława Smiałego zostało utworzone biskupstwo mazowieckie ze stolicą w Płocku.Pieczęć Władysława Hermana Po wygnaniu Bolesława Smiałego, jego brat Władysław Herman w 1079 roku przejął władzę w państwie. W tym czasie głównym osrodkiem władzy stał się Płock, ponieważ było to główne miejsce rezydowania Hermana (być może już wczesniej był tu namiestnikiem brata). Pierwsze małżeństwo Hermana z Judytą przyczyniło się do rozszerzenia wpływów kultury czeskiej. Druga żona Hermana Judyta Maria Salicka (córka cesarza Henryka III) niewątpliwie wprowadziła na dwór aktualne wątki kultury europejskiej. Władysław Herman dbał o to żeby kosciół płocki oraz dwór przeniesiony z Krakowa sprostał potrzebom nowej rezydencji władcy. W tym czasie powstała katedra, której skala być może nie odbiegała znacznie od zaczętej przez Bolesława Szczodrego katedry wawelskiej, oraz co najmniej dwa inne murowane budynki. Tu znajdowała się kancelaria książęca wystawiająca dokumenty państwowe pieczętowane pieczęcią panującego, szkoła kształcąca młodzież feudalną i przygotowująca ją do objęcia ważnych stanowisk państwowych. Tu - jak wskazuje na to koncentracja znalezisk skarbów srebrnych - skupiało się liczne grono wielmożów piastujących wysokie dostojeństwa i godnosci państwowe, doradców monarszych, obcych posłów. W 1102 r. zmarł Władysław Herman. Odtąd Płock był kolejno pod władzą jego synów: Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego. Bolesław Krzywousty wychowany był na dworze Hermana i swej macochy Judyty Marii. Obeznany w czasie swych pobytów za granicą z dziełami sztuki zachodniej reprezentował typ księcia wychowanego w klimacie bezposrednich wpływów kultury zachodniej. Koniecznosć, która związała Bolesława Krzywoustego z polami bitewnymi, ograniczała możliwosc osobistej działalnosci kulturowej monarchy w Płocku. W latach 1130-1144 biskup płocki Aleksander z Malonne wybudował nową katedrę w stylu romańskim zajmującą obszar niewiele mniejszy niż obecnie. Jeden z najwspanialszych przejawów mecenatu artystycznego Aleksandra z Malonne stanowią brązowe drzwi zamówione dla katedry płockiej w Magdeburgu, znane z pierwszego opisu dokonanego przez Joachima Lelewela jako Drzwi płockie. W drugiej połowie XIII stulecia znalazły się jednak w zachodnim portalu soboru sw. Sofii w Nowogrodzie, gdzie znajdują się do chwili obecnej. Od 1138 roku Płock stał się stolicą książąt Mazowieckich, którzy rządzili badz całym Mazowszem, badz księstwem płockim i przyłączonymi doń ziemiami. W ok. 1180roku została założona w Płocku przy kolegiacie sw. Michała szkoła, która jako jedyna z polskich szkół powstałych w sredniowieczu przetrwała do naszych czasów. (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku)
Historia współczesna
Okres rozwoju Płocka w Polsce Ludowej dzieli się na dwa etapy, rozgraniczone rokiem 1960, w którym rozpoczęto budowę wielkiego kombinatu petrochemicznego. Płock, który dopiero w 1950 r. przekroczył liczbę 33 000 mieszkańców, zbliżając się do liczby mieszkańców jaką miał w 1938 roku, wszedł po usunięciu okupanta wraz z całym krajem w fazę odbudowy i przebudowy gospodarczej. Po uporaniu się ze skutkami wojny miasto przebyło okres małej industrializacji, w czasie którego odbudowano i zmodernizowano istniejące zakłady przemysłowe i pobudowano kilka nowych. Stopniowemu rozwojowi gospodarczemu i poprawie warunków bytowych ludnosci towarzyszył rozwój szkolnictwa i wzrost konsumpcji kulturalnej. Radio, które w 1960 roku przekroczyło liczbę 10000 abonentów, a w 1978 roku osiągnęło już 25 151, rozszerzające się czytelnictwo książek i prasy, prawie dwukrotny wzrost liczby kin i seansów, stałe dojazdy teatrów, koncerty, coraz częsciej urządzane wystawy malarstwa lub rzezby i różnorodne imprezy, wreszcie erupcja telewizji (w roku 1960-600 abonentów, w 1970-11 810, w 1978-23485)-stanowiły drogi i swiadectwo wzrostu upowszechnienia kultury masowej.
Powrót do strony głównej